यतिबेला दाङका कृषक बीउ र मल जुटाउन लागिपरेका छन् । कोरोना भाइरसको संक्रमण फैलिन नदिन लकडाउन गरिएका कारण समयमा मल र बीउ नपाउने चिन्ता कृषकलाई छ । हिउँदे बाली गहुँ, तोरी, मसुरो भित्र्याएका किसान बर्खे खेतीका लागि मल र बीउको अभाव हुने डरले अहिलेदेखि नै जोहो गर्ने तयारीमा लागेका हुन् । समयमै वर्षा भएपछि खेतबारी जोतेर कृषक मकै र तरकारी बाली लगाउने तयारीमा छन् तर लकडाउनका कारण बीउ र मल जुटाउन भने समस्या भएको उनीहरु बताउँछन् ।
कृषकले बजारका विभिन्न एग्रोभेटमा बर्खे तरकारी बोडी, सिमी, काँक्रा, लौका तथा मकैको बीउ तथा रासायनिक मलको खोजीका लागि दौडधूप गरेका छन् । ‘‘ बारी जोतेर तयार छ, मकैको बीउ किन्न बजार आएको हुँ बजार भने बन्द रहेछ’’, बीउ र मल खोज्न आउनुभएका कृषक सुन्दरकुमार चौधरीले भन्नुभयो । उहाँले घरमा अदुवा, बेसार र पिँडालु लगाउनाका साथै गोठेमल बोकेर सकिएकाले अब मकै रोप्ने तयारी गरिएको बताउनुभयो ।
कृषक आकाश वलीले मकै र धान बालीका लागि मलको जोहो गर्न लागिएको बताउनुभयो । ‘‘रासायनिक मल त बजारमा छ भन्छन् तर लकडाउनका कारण कसरी ल्याउने हो। समस्या छ’’ उहाँले भन्नुभयो । उहाँ जस्तै कृषक माया पुनले पनि बजारबाट मकैको बीउ किनेर ल्याएको र अब मकै लगाउने तयारी गरिएको बताउनुभयो । पुनले बिहान बजार खुलेका समयमा एग्रोभेटबाट तरकारी र उन्नत मकैको बीउ ल्याउनुभयो लकडाउनका कारण बजारका एग्रोभेट बन्द हुुँदा मकैको बीउ खरिद गर्न नपाइएको कृषक रमेश केसीले गुनासो गर्नुभयो ।
बिहान अत्यावश्यक पसल खोल्न दिने निर्णयसँगै एग्रोभेट पसल आंशिक रुपमा खुले पनि धेरैजसो बन्द छन् । जिल्लाका कृषकले जेठको पहिलो सातादेखि मकै छर्न शुरु गर्ने तयारी गरेका छन् । यस वर्ष लकडाउन भए पनि हालसम्म रासायनिक मलको अभाव देखिएको छैन । अनुदानको मल ढुवानी र वितरणको जिम्मा लिएको कृषि सामग्री लिमिटेडले जिल्लामा रासायनिक मल प्राप्त भएको र सहकारीलाई दैनिक मल वितरण गर्दै आएको लिमिटेड तुलसीपुरका प्रमुख तीर्थ न्यौपानेले जानकारी दिनुभयो ।
मकै बाली लगाउने समय शुरु भएको र कृषकले पनि त्यसको तयारीस्वरुप बीउ र मलको जोहो गर्न थालेको कृषि प्राविधिक माधव केसी बताउनुहुन्छ । यता स्थानीय निकायमा रहेका कृषि सेवा केन्द्रले पनि किसानका लागि अनुदानमा मकैको बीउ धान वितरणका लागि तयारी गरेका छन् । केन्द्रले कृषकलाई आवश्यक पर्ने बीउका लागि लगत संकलन गरेको र केही दिनभित्र ५० प्रतिशत अनुदानमा वितरण गर्ने तयारी गरेको जनाइएको छ ।
गहुँ बिक्री गर्दै किसान राजापुर– बर्दियाको राजापुरस्थित खाद्य व्यवस्था तथा व्यापार कम्पनी लिमिटेडले गहुँ खरीद शुरु गरेको छ ।
स्थानीय प्राथमिक खरीद समितिको निर्णयानुसार सामाजिक दूरी कायम गरेर गहुँ खरीदका लागि काँटा लगाइएको छ । स्थानीय खरीद समितिको बैठक बसेर खरीद शुरु गरिएको काराखानाका प्रमुख रेवन्त रावलले बताउनुभयो । यस वर्ष राजापुरमा १० हजार क्विन्टल गहुँ खरीद गरिने प्रवक्ता शर्मिला न्यौपानेले बताउनुभयो । बन्दाबन्दीका समयमा सामाजिक दूरी कायम गरेर सावधानीपूर्वक खरीद थालिएको कम्पनीले जनाएको छ ।
प्युठानमा मकै रोप्ने चटारो झिमरुक– प्युठानका किसानले मकै रोप्न शुरु गरेका छन् । केही समयअघि गहुँ भित्र्याएका यस क्षेत्रका किसानले अहिले मकै रोप्न थालेका हुन् । लकडाउनका समयमा सरकारले परिवारको सहभागितामा अन्नबाली भित्र्याउन र लगाउन छुट दिएसँगै जिल्लाका किसान खेती लगाउन व्यस्त भएका हुन् । लकडाउनका कारण मकैको बीउ वितरण गर्न नसकिए पनि किसानले मकै छर्न शुरु गरेको ऐरावती गाउँपालिका कृषि शाखा प्रमुख सरोज घर्तीले बताउनुभयो । पहाडी क्षेत्र भएकाले यहाँ मनकामना ३, देउती, शीतला, मनकामना ५ लगायत पोषिलो जातका मकै लगाइन्छ ।
नौबहिनी गाउँपालिकाका केही क्षेत्रमा यसभन्दा पहिले नै मकै छरिए पनि अन्य स्थानीय तहमा यस समयमा छर्न शुरु गरिएको हो । आकाशे पानीमा निर्भर हुने हुनाले वैशाख पहिलो हप्तादेखि जेठको पहिलो हप्तासम्म मकै छर्ने समय रहेको शाखा प्रमुख घर्तीले बताउनुभयो । जिल्लाका किसानले परम्परागत साधन (हलो) र आधुनिक प्रविधिको मिनिटिलरका माध्यममार्फत मकै रोप्न थालेका छन् ।
गोरु हलोको सट्टा किसान आधुनिक प्रविधितर्फ आकर्षित भएको प्युठान नगरपालिका –७ टिकुरीका पृथ्वी एग्रोभेट सेन्टरका सञ्चालक वासुदेव थापाले बताउनुभयो । मिनिटिलरमार्फत सहज र समयको समेत बचत हुने भएकाले यसबाटै मकै रोप्ने काम गरिएको मल्लरानी गाउँपालिका–४ कसेरीका किसान दामोदर शर्माले बताउनुभयो । जिल्लाका नौ वटै स्थानीय तहका किसान पछिल्लो समय प्रविधिसँग जोडिएका छन् ।
गोलभे्डा बिक्री भएपछि खुशी कपिलवस्तु– बोटमै कुहिएर खेर गइरहेको गोलभँेडा बिक्री हुन थालेपछि यहाँका कृषक खुशी भएका छन् ।लकडाउनका कारण बोटमै खेर गइरहेको गोलभँेडा बाहिरी जिल्लामा पठाउने व्यवस्था भएपछि कृषकको समस्या टरेको छ । दैनिक सय क्विन्टल गोलभँेडा जिल्ला बाहिर निकासी भइरहेको कृषक गणेश चौहानले बताउनुभयो । अहिले दैनिक एक ट्रकभन्दा बढी गोलभँेडा रुपन्देही, अर्घाखाँची, पाल्पा, कास्कीलगायत जिल्लामा निकासी भइरहेको अर्का कृषक राधेश्याम मुराउले जानकारी दिनुभयो ।
पाल्पाबाट युवा संघले दैनिक रुपमा गोलभेँडा किन्नका लागि कपिलवस्तुको केवलपुरमा ठूलो ट्रक ल्याउने गरेको छ । यस्तै अन्य व्यापारीले डिसिएम गाडी ल्याई गोलभँेडा किनेर लैजाने गरेको कृषक मुराउले बताउनुभयो । केवलपुर, धनकोली, राजपुर, भलवाड, बाणगंगालगायत विभिन्न स्थानमा उत्पादित गोलभेँडा धमाधम जिल्ला बाहिर निकासी भइरहेको अगुवा कृषक बालदीन केवटले जानकारी दिनुभयो । (रासस)
